Marian Surma
2025-10-07Wprowadzenie
Marian Surma to postać, która znacząco wpłynęła na rozwój fizyki w Polsce. Jako profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, specjalizował się w badaniach nad fizyką ciała stałego oraz nadprzewodnictwem. Jego prace naukowe obejmowały również zjawiska magneto- i elektrooptyczne, a jego innowacyjne podejście do fizyki medycznej przyniosło mu uznanie w środowisku akademickim. Urodzony 8 października 1929 roku, Surma poświęcił swoje życie badaniom naukowym oraz edukacji młodych fizyków.
Studia i początek kariery naukowej
Marian Surma rozpoczął swoją edukację na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1954 roku uzyskał tytuł magistra na kierunku fizyka. Wkrótce potem, w 1961 roku, obronił pracę doktorską, a osiem lat później uzyskał habilitację. Przyznanie mu tytułu profesora nauk fizycznych miało miejsce w 1977 roku, a w 1991 roku został profesorem zwyczajnym. Jego nauczycielem był prof. Arkadiusz Piekara, który miał kluczowy wpływ na rozwój jego kariery.
Badania naukowe i osiągnięcia
W latach pięćdziesiątych Marian Surma wraz z zespołem badawczym zbudował aparaturę umożliwiającą uzyskanie impulsowych pól magnetycznych o wartości kilkuset tysięcy erstedów. To osiągnięcie pozwoliło na prowadzenie badań nad magnetooptycznymi zjawiskami w ciekłych dielektrykach i otworzyło nowe możliwości dla eksperymentów w dziedzinie fizyki.
W latach siedemdziesiątych Surma przewodził Zespołowi Badań Własności Elektrycznych Metali i Półmetali w Silnym Polu Magnetycznym. Jego zespół współpracował z Instytutem Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk, prowadząc badania dotyczące elektrycznych właściwości metali i półmetali. Badania te koncentrowały się na stanach przewodnictwa elektrycznego w związkach międzymetalicznych.
Rezonans cyklotronowy i badania optyczne
Surma był pionierem badań nad rezonansem cyklotronowym, który rozpoczął podczas swojego pobytu w National High Magnetic Field Laboratory w USA w 1963 roku. Jego prace obejmowały również zagadnienia związane z nieliniowymi zjawiskami optycznymi, które były wynikiem działania zewnętrznych pól elektrycznych i magnetycznych. Współpracował również z naukowcami z École Normale Supérieure w Paryżu oraz odbywał staże zagraniczne, co przyczyniło się do jego rozwoju zawodowego oraz nawiązania międzynarodowych kontaktów.
Pionierskie badania w dziedzinie fizyki medycznej
Wraz z dr hab. Anną Mikusińską-Planner, Marian Surma był jednym z pionierów rentgenostrukturalnych badań surowicy krwi pacjentów chorych na nowotwory. Te innowacyjne badania otworzyły nowe horyzonty dla fizyki medycznej, łącząc wiedzę fizyczną z praktyką kliniczną. Opracowana przez niego metoda pomiaru magneto-optycznego markera choroby nowotworowej (raka prostaty) została opatentowana i stanowi ważny krok w diagnostyce onkologicznej.
Kariera akademicka i działalność społeczna
Marian Surma spędził całą swoją karierę zawodową na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie pełnił wiele istotnych funkcji. Był dyrektorem
Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).